LIFE
Του Ανδρέα Σπανουδάκη
Την θέσπιση της απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης με το πρόγραμμα «Κλεισθένης Ι». Θεσπίζεται το σύστημα της απλής αναλογικής ως το σύστημα εκείνο που στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα οδηγήσει στην αναζήτηση και επίτευξη συναίνεσης, σύγκλισης και συνεργασίας ανάμεσα στις παρατάξεις που μετέχουν στα όργανα διοίκησης, ενώ παράλληλα θα κινητοποιήσει πολίτες και υγιείς δυνάμεις, οι οποίες μέχρι σήμερα αποκλείονταν λόγω των στρεβλώσεων του ισχύοντος πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος από τη συμμετοχή στα κοινά σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο», σημειώνει το υπουργείο.
Ωστόσο, η πρόταση της Κυβέρνησης έχει προκαλέσει τριγμούς και έχει επιφέρει μεγάλη αναστάτωση, στο σώμα των αιρετών. Οι αυτοδιοικητικοί εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις για το ΣΧΕΔΙΟ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι , γιατί θεωρούν ότι δεν προτείνει μια ριζική μεταρρυθμιστική πρόταση στο θεσμικό πλαίσιο της λειτουργίας του θεσμού και την αποτελεσματικότητά του, αλλά κυρίως επιδιώκει τη θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής, ως εκλογικού συστήματος ανάδειξης των οργάνων της αυτοδιοίκησης.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΤΑ), αποτελεί έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Διαχρονικά βρέθηκε αντιμέτωπη με το συγκεντρωτικό κράτος και το εν γένει πολιτικό σύστημα. Μέσα από μεταρρυθμιστικά προγράμματα « Καποδίστριας» το 1997, «Καλλικράτης» το 2010, έγινε προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος της πολυδιάσπασης των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Με αφορμή την πρόταση της κυβέρνησης για το σχέδιο «Κλεισθένης 1», εκθέτουμε παρακάτω, μερικές σκέψεις για τη σχέση Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Δημοκρατίας:
Οι συντάκτες του ισχύοντος ελληνικού Συντάγματος υιοθετώντας την διαχρονική ισχύ και την ελληνική φύση της Αυτοδιοίκησης όρισαν ότι: «Η Διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το κράτος ασκεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση εποπτεία που να μην εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι θεσμική εξουσία παράλληλη της κεντρικής».
Η λέξη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ έχει ως ρίζα τον ΔΗΜΟ όχι ως ανοργάνωτο πλήθος, αλλά ως πολιτικό σώμα. Το πολίτευμα που καθιέρωσε ο Κλεισθένης ως ΔΗΜΟ-ΚΡΑΤΙΑ προέβλεπε τον Δήμο ως εσωτερική διαίρεση της Πόλης και του αναγνώριζε διοικητική αυτοτέλεια και οικονομική αυτοδυναμία. Αν σκεφθούμε, λοιπόν, ότι η ελληνική Δημοκρατία - ή Ισονομία κατά τον Ηρόδοτο - επινοήθηκε ως πολίτευμα εξ αρχής ως σύνθεση επιμέρους Δημοκρατικών Συνόλων, η κρατική εξουσία δομήθηκε απο κάτω προς τα πάνω, δεν υπήρξε, δηλαδή, μια εξουσία που κατακερματίστηκε σε τοπικές, αλλά τοπικές εξουσίες που συνετέθηκαν σε κράτος. Συνάγεται, λοιπόν, αβίαστα ότι η Αυτοδιοίκηση είναι θεσμός άσκησης αρχέτυπης λαϊκής εξουσίας, ο εγγύτερος προς τον πολίτη.
Ζούμε σε μια εποχή που η αποκέντρωση της εξουσίας μέσω της Αυτοδιοίκησης είναι ήδη κατάκτηση των πολιτισμένων λαών και θεωρείται ο μόνος δρόμος για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, σήμερα, στον αιώνα που διανύουμε, της υπερτεχνολογίας και της παγκοσμιοποίησης, η Αυτοδιοίκηση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας διαφύλαξης της δημοκρατικότητας των κοινοβουλευτικών πολιτευμάτων. Το εύρος και το βάθος της Αυτοδιοίκησης δίνει την ποιότητα της Δημοκρατίας μιας Πολιτείας.
Σε μια πολιτική περίοδο όπου ο Έλληνας χαρακτηρίζεται από την περιφρόνηση προς τα κόμματα, την αποστασιοποίηση από τα κοινά, την άμβλυνση της πολιτικής δραστηριότητας, οι λαοί της Ευρώπης - πολιτικοί μιμητές μας - αναζητούν νέες σχέσεις μεταξύ Κεντρικής Διοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης και επιφυλλάσουν περίοπτη θέση στις Αυτοδιοικούμενες μονάδες.
Σ.Σ.: Το σύστημα της Απλής αναλογικής δέχεται την κριτική ότι δεν παράγει ισχυρές πλειοψηφίες, αφού η εμπειρία στις δυτικές κοινωνίες δείχνει πως σπάνια κάποιος συνδυασμός λαμβάνει το απαραίτητο 50% για να σχηματίσει κυβερνητική αυτοδυναμία. Γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιείται σε πολύ λίγα κράτη για εθνικές εκλογές, ενώ αντίθετα είναι σύνηθες σε εκλογές τοπικού ή συνδικαλιστικού χαρακτήρα.