LIFE
Του Ανδρέα Σπανουδάκη
Το 1989 μπορεί να χαρακτηρισθεί έτος αστάθειας και σύγχυσης καθώς δυο εκλογικές διαδικασίες μέσα στο 1989 δεν έβγαλαν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Το 1990 έχομε πάλι πρόωρες εκλογές (8 Απριλίου) με τη Νέα Δημοκρατία υπό τον Κ. Μητσοτάκη να σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η Νέα Δημοκρατία έλαβε 150 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 123, ο Συνασπισμός 19 έδρες, ο Συνδυασμός ΠΑΣΟΚ - Συνασπισμού για τις μονοεδρικές 4 έδρες, οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί 1 έδρα, η Εμπιστοσύνη/Πεπρωμένο (Μουσουλμάνοι Ξάνθης/Ροδόπης) 2 έδρες και η ΔΗΑΝΑ 1 έδρα. Η κυβέρνηση 1990 σχηματίστηκε ύστερα από συμφωνία του Κωστή Στεφανόπουλου, προέδρου της ΔΗΑΝΑ, με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη για παραχώρηση της μιας έδρας ώστε να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Η περίοδος χωρίζεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη, σχηματίστηκε η κυβέρνηση Τζαννή Τζαννετάκη, η οποία ορκίστηκε την 1η Ιουλίου 1989 και παραιτήθηκε τη 12η Οκτωβρίου 1989.
Οι βουλευτικές εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου έφεραν στην πρώτη θέση το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά χωρίς αυτοδυναμία. Έτσι, ο Ανδρέας Παπανδρέου παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι τις 2 Ιουλίου 1989, οπότε η Νέα Δημοκρατία και ο Συνασπισμός αποφάσισαν τον σχηματισμό της κυβέρνησης Τζαννετάκη. Ειδικότερα, η ΝΔ με 44,28% των ψήφων έλαβε 145 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με 39,13% 125 έδρες, ο Συνασπισμός με 13,13% 28 έδρες και από 1 έδρα κατέλαβαν η ΔΗΑΝΑ με 1,01% και ο ανεξάρτητος Μουσουλμάνος με 0,52%.
Στη δεύτερη, σχηματίστηκε «οικουμενική κυβέρνηση» υπό τον Ξ. Ζολώτα, που ορκίστηκε στις 22 Νοεμβρίου 1989.
Οι βουλευτικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 ήταν οι δεύτερες που έγιναν στην «σημαδιακή, από κάθε άποψη» χρονιά του 1989. Διεξήχθησαν από υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννη Γρίβα και έφεραν στην πρώτη θέση το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά, και πάλι, χωρίς αυτοδυναμία.
Η Νέα Δημοκρατία ανέβασε το ποσοστό της σε 46,19%, από το 44,28% που είχε λάβει τον Ιούνιο, χωρίς όμως και πάλι να μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, καθώς έλαβε 148 έδρες. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% του Ιουνίου με τον αρχηγό του υπόδικο και άρρωστο, λαμβάνοντας 128 έδρες, και διαψεύδοντας όλες τις δημοσκοπήσεις. Ο ενιαίος Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου ήταν ο μεγάλος χαμένος των εκλογών, καθώς είδε το ποσοστό του να πέφτει στο 10,97% από το 13,13% του Ιουνίου, ενώ έλαβε 21 έδρες.
Οι πρόωρες και πάλι εκλογές της 8ης Απριλίου 1990 που διεξήχθησαν όταν ολοκλήρωσε το έργο της η Οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Ξ. Ζολώτα κερδήθηκαν από τον Κ. Μητσοτάκη, ο οποίος στις 11 Απριλίου σχημάτισε την κυβέρνηση του 1990. Η Νέα Δημοκρατία έλαβε 150 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 123, ο Συνασπισμός 19 έδρες, ο Συνδυασμός ΠΑΣΟΚ - Συνασπισμού για τις μονοεδρικές 4 έδρες, οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί 1 έδρα, η Εμπιστοσύνη/Πεπρωμένο (Μουσουλμάνοι Ξάνθης/Ροδόπης) 2 έδρες και η ΔΗΑΝΑ 1 έδρα. Σχηματίστηκε κυβέρνηση ύστερα από συμφωνία του Κωστή Στεφανόπουλου, προέδρου της ΔΗΑΝΑ, με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη για παραχώρηση της μιας έδρας ώστε να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση ότι είχε γίνει λάθος στην κατανομή των εδρών της Νέας Δημοκρατίας και στερούνταν μιας έδρας, οπότε στη Νέα Δημοκρατία δόθηκε μια επιπλέον έδρα και πλέον η κυβέρνηση βρέθηκε με 152 έδρες στη Βουλή. Με την ψήφο Κατσίκη η Νέα Δημοκρατία πετυχαίνει εύθραστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία η οποία κράτησε σχεδόν τρεισήμισι χρόνια και έπεσε για το Μακεδονικό.
Το 1990 ο Κ. Μητσοτάκης έγινε πρωθυπουργός σε ηλικία 72 ετών σε μια κυβέρνηση που σφραγίστηκε από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της. Κατά την περίοδο της τρίχρονης διακυβέρνησής του, η ΝΔ σπαρασσόταν από εσωκομματικές συγκρούσεις: Ο μετέπειτα πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, που ήταν υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, αποπέμπεται από την κυβέρνηση λόγω της στάσης του στο Μακεδονικό. Σύντομα φεύγει από τη ΝΔ και φτιάχνει την ΠΟΛιτική ΑΝοιξη. Δύο βουλευτές της ΝΔ προσχωρούν στο κόμμα και η κυβέρνηση πέφτει, έτσι ξεκινά μια περίοδο έντονης αντιπαλότητας μεταξύ των Μητσοτάκη - Σαμαρά. Πάντως, η πολιτική του Κ. Μητσοτάκη αμφισβητήθηκε και από άλλα υψηλά στελέχη του κόμματος π.χ. “καραμανλικοί’ με προεξέχοντα τον Έβερτ.
Μετά τις πρόωρες εκλογές του 1993 και την ήττα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο τελευταίος παραιτείται και η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος εκλέγει νέο αρχηγό, τον «καραμανλικό» Μιλτιάδη Έβερτ, με 141 ψήφους, έναντι 37 ψήφων του επίσης «καραμανλικού» Ιωάννη Βαρβιτσιώτη.
Ο Έβερτ είναι ο πρώτος αρχηγός του κόμματος που δεν έχει πολιτευτεί με άλλα σχήματα της Δεξιάς, παρά μόνο με τη ΝΔ, ιδρυτικό μέλος της οποίας ήταν, ενώ υπουργοποιήθηκε μόλις δύο φορές, τη δεύτερη μάλιστα, επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, παραιτήθηκε από το υπουργείο Προεδρίας.
Στο σήμερα: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει ότι δύσκολα θα ξεπεράσει τον «σκόπελο» που λέγεται Καραμανλής και ότι η πολυπόθητη αυτοδυναμία δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Γι’ αυτό το λόγο είχε στα Χανιά συνομιλία με τον Σταύρο Θεοδωράκη του Ποταμιού για εκλογική συνεργασία. Αλλά και η Ντόρα, με δηλώσεις της, υπερθεμάτισε σε συνεργασία με ΚΙΝΑΛ και Ποτάμι τονίζοντας ότι στόχος του κόμματος είναι η αυτοδυναμία όχι όμως με την παλιά λογική (τι εννοεί άραγε) για να κυβερνήσει μόνη της, αλλά αντίθετα μέσω ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών συνεναίσεων.
Οι δηλώσεις αυτές, του Κυριάκου και της Ντόρας, περιέχουν το στοιχείο της αντινομίας και αυστηρά κρινόμενες δημιουργούν αμφιβολίες για την εγκυρότητά τους και τις πραγματικές προθέσεις τους: Δεν μπορείς να λες ότι στόχος σου (σκοπός) είναι η πολυπόθητη αυτοδυναμία σε πολιτική περίοδο που σε ευνοεί γιατί ο πολιτικός σου αντίπαλος, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, είναι ευάλωτος και αδύναμος για να σε «απειλήσει«. Μ’ αυτή την ετεροβαρή σχέση υπέρ της Ν.Δ. (8 με 10 πόντους διαφορά από το ΣΥΡΙΖΑ) το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα έπρεπε να έχει τον «αέρα» του νικητή, εντούτοις εμφανίζεται να αμφιβάλλει για την δυναμική του και την ικανότητά του (ο ΣΥΡΙΖΑ θα δώσει αγώνα μέχρις εσχάτων) να πείσει με το λόγο του το εκλογικό σώμα. Άρα είναι ανίσχυρο και ανίκανο να κατακτήσει την αυτοδυναμία και ζητά την συνεργασία με το ΚΙΝΑΛ και το Ποτάμι. Μα και το 1989, μεσούσης της σκανδαλολογίας και της πολιτικής αστάθειας, μετά από τρεις πρόωρες εκλογικές αναμετρήσεις, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έγινε πρωθυπουργός με την «κατσικοψήφο» που του εξασφάλισε την οριακή πλειοψηφία των 152 εδρών.
Μένει να δούμε αν θα επαναληφθεί η ιστορία με τις πολιτικές συνεργασίες και τις απανωτές πρόωρες εκλογές για την κατάκτηση της πολυπόθητης αυτοδυναμίας, αυτή τη φορά, από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.