LIFE
Αν σχεδιάζετε διακοπές στη θάλασσα, καλύτερα να βιαστείτε. Και αυτό γιατί οι ειδικοί προειδοποιούν: Το 67% των παραλιών στη Νότια Καλιφόρνια θα έχουν εξαφανιστεί μέχρι το 2100! Κι όλα αυτά εξαιτίας της άμμου. Ακόμη κι αν δε σκέφτεστε διόλου αυτούς τους μικρούς κόκκους, τους χρησιμοποιείται καθημερινά, ακόμη κι αν δεν το καταλαβαίνετε. Η οθόνη που διαβάζετε αυτή τη στιγμή είναι κατασκευασμένη από άμμο. Το κτίριο στο οποίο βρίσκεστε είναι κατασκευασμένο με τσιμέντο, που κι αυτό με τη σειρά του γίνεται από άμμο.
Όσο κι αν σας φαίνεται απίθανο, στον κόσμο μας η άμμος εξαντλείται. Υπάρχουν άπειροι τόνοι άμμου στις παραλίες, στις ερήμους και στο βυθό των ωκεανών, αλλά τη χρησιμοποιούμε ταχύτερα από όσο ο πλανήτης μπορεί να την αντικαταστήσει.
Ειδικότερα, χρησιμοποιούμε 50 δισ. τόνους άμμου ετησίως. Η ποσότητα αυτή είναι διπλάσια απ’ όσο παράγεται στους ποταμούς του πλανήτη κάθε χρόνο. Και η άμμος, μετά από το νερό και τον αέρα, είναι η πιο πολυχρησιμοποιημένη πρώτη ύλη. Τη χρησιμοποιούμε ακόμη περισσότερο και από το πετρέλαιο. Χρειάζεται για την παραγωγή φαγητού, οδοντόπαστας, γυαλιού, ηλεκτρονικών κυκλωμάτων, εμφυτευμάτων σιλικόνης, καλλυντικών, χαρτιού, μπογιάς, πλαστικών.
Όμως από που προέρχεται όλη αυτή η άμμος; Ο Βινς Μπάιζερ, συγγραφέας μιας διατριβής σχετικά με το ζήτημα, μίλησε στο Business Insider.
«Η άμμος που χρησιμοποιούμε είναι αυτό που ονομάζουμε άμμο θαλάσσης. Πρόκειται για την άμμο που βρίσκεται στο βυθό ποταμών, σε παραλίες και στον πάτο λιμνών και θαλασσών. Δυστυχώς, δε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την άμμο των ερήμων. Η διάβρωση από τον αέρα κάνει τους κόκκους της άμμου πολύ στρογγυλούς για να χρησιμοποιηθούν στους περισσότερους σκοπούς. Χρειαζόμαστε γωνιώδεις κόκκους άμμου, ώστε να συνδέονται μεταξύ τους σαν τα κομμάτια ενός παζλ», τονίζει ο Μπάιζερ.
Ο μεγαλύτερος καταναλωτής άμμου είναι η βιομηχανία τσιμέντου. Για την ακρίβεια το τσιμέντο αποτελείται σε ποσοστό 75% από άμμο. Και προκειμένου να αντιληφθούμε την τάξη μεγέθους, ένα σπίτι χρειάζεται 200 τόνους άμμου. Ένα νοσοκομείο χρειάζεται 3.000 τόνους και ένα μίλι αυτοκινητόδρομου απαιτεί περί τις 15.000 τόνους. Ο δε πλανήτης ολόκληρος χρειάζεται περισσότερους από 4 δισ. τόνους τσιμέντου ετησίως. Και κάθε χρονιά η απαιτούμενη ποσότητα αυξάνεται.
«Όλο αυτό το οικοδομικό υλικό χρειάζεται ακόμη περισσότερη άμμο για να κατασκευαστεί. Η καλύτερη ποιότητα άμμου και ο ευκολότερος τρόπος για την εξαγωγή της είναι από τους ποταμούς», τονίζει ο Βινς Μπάιζερ. «Απλά στέλνεις ένα σκάφος με μια τεράστια αντλία σ΄ενα ποταμό κι εκείνο ξεκινά την αναρρόφηση».
Αξίζει να σημειώσουμε πως από αυτή τη διαδικασία δημιουργούνται πληθώρα προβλημάτων. Επηρεάζονται ολόκληρα οικοσυστήματα και αλλάζει η μορφολογία ολόκληρων ακτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 90% των ακτών παγκοσμίως έχουν συρρικνωθεί κατά 40 μέτρα κατά μέσο όρο από το 2008. Κι αν στην αγαπημένη σας παραλία δεν έχετε προσέξει κάποια διαφορά, είναι γιατί στις δημοφιλείς ακτές οι αρχές προσθέτουν άμμο που εισάγουν από αλλού. Αν αυτή η υπερκατανάλωση συνεχιστεί, η Νότια Καλιφόρνια μέχρι το 2100 θα έχει χάσει το 70% των αμμουδιών της.
Οι κυβερνήσεις παγκοσμίως θορυβημένες έχουν ξεκινήσει την εισαγωγή κανόνων για τη ρύθμιση της εξόρυξης άμμου. Όμως το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει και νέο πρόβλημα. Έχει πλέον αναδυθεί μια παγκόσμια μαύρη αγορά άμμου. Στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται η Ινδία. Και η μαφία της άμμου έχει αναδειχθεί στην ισχυρότερη εγκληματική οργάνωση της χώρας.
Ειδικότερα, το παράνομο εμπόριο άμμου στην Ινδία φέρνει έσοδα 2,3 δισ. δολαρίων κάθε χρόνο, απασχολώντας τουλάχιστον 75.000 εξαθλιωμένους Ινδούς εργάτες. Οι δύτες αυτοί εργάζονται 12 ώρες την ημέρα. Βουτούν χωρίς προστατευτικά για περισσότερες από 200 φορές κάθε μέρα και συχνά υπόκεινται σε τραυματισμούς που τους προκαλούν σοβαρές αναπηρίες ή ακόμη και θάνατο.
Σε παγκόσμιο επίπεδο η παράνομη εξόρυξη άμμου έχει καταστρέψει ολόκληρα νησιά. Περισσότερα από δυο ντουζίνες νησιά στην Ινδονησία έχουν εξαφανιστεί από τον χάρτη.
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν και πολλές εναλλακτικές. Ο άλλος τρόπος για την παραγωγή άμμου είναι η σύνθλιψη βράχων και η ανακύκλωση, αλλά το κόστος είναι υπέρογκο. Όπως σημειώνει ο Βινς Μπάιζερ, «τα γυάλινα μπουκάλια γίνονται άμμος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανανέωση των ακτών. Και είναι μια απολύτως ασφαλής διαδικασία για τον άνθρωπο».
Από την πλευρά του, ο ΟΗΕ προτείνει καλύτερες πρακτικές τιμολόγησης και φορολογίας για την εξόρυξη άμμου, ώστε αυτές οι πρακτικές να γίνουν πιο συμφέρουσες, καθώς και τη δημιουργία κανονισμών που θα ισχύσουν σε όλες τις χώρες και στα διεθνή ύδατα.
Το μόνο σίγουρο είναι πως αν δε γίνει κάτι και μάλιστα γρήγορα, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με τεράστια προβλήματα που δε θα περιορίζονται μόνο στην εξαφάνιση των αγαπημένων μας παραλιών.