LIFE
Υπάρχει μια επιγραφή στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως Νταχάου που στήθηκε από τους συμμάχους θυμίζοντας στον επισκέπτη ότι «όσοι ξεχνούν το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν».
Τον Ιούνιο του 1942 στο μέτωπο της Αφρικής οι εξελίξεις για τους συμμάχους ήταν δυσοίωνες. Ο Γερμανός Στρατηγός Έρβιν Ρόμελ βρισκόταν με τα στρατεύματά του έξω από το χωριό Ελ Αλαμέιν και προετοιμαζόταν για την τελική επίθεση κατάληψης της Αιγύπτου.
Η πολεμική του μηχανή είχε ανάγκη εφοδιασμού σε στρατιώτες, καύσιμα, πυρομαχικά, νερό και τρόφιμα, εφόδια τα οποία ζητούσε επίμονα από τον Γερμανό Διοικητή Κρήτης. Τα αεροδρόμια Ηρακλείου, Καστελλίου, Τυμπακίου και Μάλεμε Χανίων που βρισκόταν στην Κρήτη, θα έπαιζαν έναν σπουδαίο ρόλο την περίοδο αυτή στον ανεφοδιασμό των στρατευμάτων του.
Εδώ στον τόπο μας, οι ηλικιωμένοι κάτοικοί του που έπαιρναν μέρος στις αγγαρείες, θυμούνται ακόμη τα χιλιάδες κάνιστρα νερό που γέμιζαν από τα διπλανά των αεροδρομίων πηγάδια, την φόρτωσή τους στο πιο σύγχρονο αεροπλάνο της εποχής (Μέσερσμιθ 323 Γίγας με έξι κινητήρες), και την μεταφορά τους στην Αφρική.
Οι γυναίκες θυμούνται ακόμη το καλοκαίρι του 1942 που καθάριζαν κάθε μέρα τόνους από πατάτες, το τηγάνισμα και τύλιγμά τους σε πλαστικά ατομικά σακουλάκια και την μεταφορά με τα ίδια αεροπλάνα στους στρατιώτες του Ρόμελ στη Μέση Ανατολή. Κάποιες μάλιστα έκαναν κι ένα μικροσαμποτάζ. Έβαζαν περισσότερο αλάτι προκαλώντας αφόρητη δίψα στους Γερμανούς στρατιώτες στον καυτό ήλιο της ερήμου.
Στα τέλη του Μάη έγινε μια μυστική σύσκεψη στα Χανιά την οποία συγκάλεσε ο Διοικητής Φρουρίου Κρήτης στρατηγός Αντρέ και πήραν μέρος όλοι οι ανώτεροι Γερμανοί αξιωματικοί της Κρήτης καθώς επίσης και οι διοικητές των αεροδρομίων και αποθηκών καυσίμων. Παρών και ο Ιταλός υποστράτηγος Άγγελο Κάρτα.
Σκοπός της σύσκεψης ήταν να αποφασιστεί με ποιον τρόπο θα μπορούσαν καλύτερα να βοηθήσουν το στρατηγό Ρόμελ την κρίσιμη αυτή περίοδο. Η σύσκεψη έγινε γνωστή στο Συμμαχικό Στρατηγείο και αποφασίστηκε άμεσα η καταστροφή των αεροδρομίων της Κρήτης και των αποθηκών που φυλάγονταν τα καύσιμα.
Έτσι στις 23 Μαΐου αποβιβάστηκε μια ομάδα σαμποτέρ, στην παραλία Τρυπητά κοντά στο χωριό Κρότος, με επικεφαλής τον Λοχαγό Dunean (Ντόνεαν) για την καταστροφή του αεροδρομίου Καστελλίου.
Μια άλλη ομάδα σαμποτέρ θα επιχειρούσε στο Τυμπάκι. Για το αεροδρόμιο Ηρακλείου το Συμμαχικό στρατηγείο επέλεξε μια ομάδα με αρχηγό το Γάλλο Ταγματάρχη Ζωρζ Μπερζέ.
Ο Ζωρζ Μπερζέ συγκρότησε την ομάδα του η οποία αποτελείτο από τον Έλληνα ανθυπολοχαγό Κωστή Πετράκη, τον Άγγλο Υπολοχαγό Τζωρτζ Τζέλικο και τους Γάλλους αλεξιπτωτιστές Ζακ Σιμπάρ, Ζακ Μο, Πιέρ Λεοστίκ.
Ημερομηνία των σαμποτάζ καθορίστηκε η νύχτα της 7ης προς 8η Ιουνίου 1942 και για τα τρία αεροδρόμια. Το σχέδιο εξελίχτηκε για το αεροδρόμιο Καστελλίου όπου οι σαμποτέρ με Έλληνες βοηθούς (Γιώργο Ψαράκη, Κίμωνα Ζωγραφάκη, Κώστα Μαυραντωνάκη) έπληξαν το αεροδρόμιο την νύχτα της 7ης προς 8η Ιουνίου με επιτυχία.
Στο αεροδρόμιο Τυμπακίου οι σαμποτέρ με οδηγό τον Μύρωνα Σαμαρείτη δεν έδρασαν γιατί δεν υπήρχαν αεροπλάνα.
Στο αεροδρόμιο Ηρακλείου η επιχείρηση καθυστέρησε λίγες μέρες και έγινε την νύχτα της 13ης προς 14η Ιουνίου 1942. Αυτό οφειλόταν κυρίως στο ότι η μεταφορά των σαμποτέρ έγινε με το παλαιού τύπου Ελληνικό υποβρύχιο «Τρίτων» το οποίο έφτασε ανοιχτά του κόλπου των Μαλλίων τα ξημερώματα της 11ης Ιουνίου 1942.
Ο Κωστής Πετράκης, γυμναστής στο επάγγελμα από το χωριό Απεσωκάρι Καινουρίου, ένας από τους έξι σαμποτέρ του αεροδρομίου Ηρακλείου, στις 17 Μαρτίου 1980 έδωσε μια συνέντευξη στην αθηναϊκή εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ».
Απ’αυτήν την συνέντευξη παρουσιάζω μερικά αποσπάσματα :
…στο Κάιρο ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως και υπουργός Στρατιωτικών κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος καλεί επειγόντως στο γραφείο του τον ανθυπολοχαγό Κωστή Πετράκη.
Τον δέχεται όρθιος εγκάρδια.
-Το Γενικό Στρατηγείο μου ζήτησε ένα αξιωματικό που προσφέρεται για την ευγενέστερη θυσία. Η σκέψη μου καθηλώθηκε στο πρόσωπό σας κ. ανθυπολοχαγέ.
-Ευχαριστώ και ευγνωμονώ την ιστορία για την εύνοιά της, απαντάει εκείνος.
-Πρόκειται για αποστολή στην Ελλάδα, απ’όπου κατά πάσα πιθανότητα δεν θα επιζήσετε. Όμως η πατρίδα θα σας ευγνωμονεί. Κι αν επιζήσετε θα σας ανταμείψει.
Ο Κωστής Πετράκης συνεχίζει να αφηγείται στην εφημερίδα :
…η αποστολή ξεκίνησε από την Αλεξάνδρεια με το υποβρύχιο Τρίτων με κυβερνήτη τον Επαμεινώνδα Κοντογιάννη.
Εκείνη την ώρα για μένα το κυβερνούσε ο πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης σε άλλους καιρούς εξ’ίσου ματωμένους και ωραίους.
Στη διάρκεια της αποστολής ο Μπερζέ άνοιξε τον πρώτο απόρρητο φάκελο. Πηγαίναμε για την Κρήτη. Θα ανατινάζαμε το αεροδρόμιο του Ηρακλείου εκεί που πριν 6 χρόνια υπηρέτησα σα νεοσύλλεκτος στρατιώτης και αργότερα σαν αξιωματικός. Την νύχτα της 10ης Ιουνίου αναδυθήκαμε 4-5 μίλια ανοιχτά από τα Μάλλια.
Επιβιβαστήκαμε σε δυο πτυσσόμενες βάρκες ανά τρία άτομα, ενώ ρυμουλκούσαμε μια τρίτη φορτωμένη με τα εκρηκτικά. Μετά από τρίωρη κωπηλασία φθάσαμε στη στεριά. Πήραμε τις αποσκευές με το επικίνδυνο φορτίο και βουλιάξαμε τις βάρκες. Μας θεριεύει η ελπίδα του θανάτου, τέλεια αφαιρεμένοι και δοσμένοι στον προορισμό μας…
Και η εφημερίδα συνεχίζει :
Στις 11 Ιουνίου η ομάδα βρίσκεται σε μια χαλέπα βορεινά του χωριού Ελιά. Την επομένη φτάνουν σε μια πλαγιά του ξεροπόταμου «Καρτερός», στο ύψος του νερόμυλου του Σιγανού. Κρύβονται σε μια σπηλιά που την καλύπτει μια αγριοσυκιά. Ο Πετράκης ντύνεται Κρητικός αγρότης, με μπαλωμένο παντελόνι και σαρίκι και βγαίνει για ανίχνευση της περιοχής. Την νύχτα 12 προς 13 Ιουνίου το αεροδρόμιο λουζόταν από άπλετο φωτισμό. Είχε μεγάλη κίνηση. Το εγχείρημα αναβλήθηκε. Η διείσδυση πραγματοποιήθηκε την επόμενη νύχτα, μέσα σε ευνοϊκές συνθήκες αν μπορούν να υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες σ’αυτές τις περιπτώσεις.
Από ένα σημείο και πέρα το απόσπασμα προχώρησε όρθιο και ακάλυπτο στην καρδιά του αεροδρομίου. Τα εκρηκτικά κάτι διπλάσιο σε βάρος από κοινό σακουλάκι με αλάτι με βραδυφλεγή μηχανισμό εύκολης χρήσης έπρεπε να τοποθετηθούν στο εσωτερικό των αεροπλάνων. Για τη δουλειά αυτή ειδικευμένοι ήταν οι μισοί από τους έξι.
Αλλά στο σημείο αυτό αξίζει να μεταφέρουμε τα λόγια ενός από τα μέλη της αποστολής του Γάλλου Σιμπάρ. Γράφει σε σχετικό του βιβλίο :
…εγώ με το Μο φτάσαμε σ’ένα γερμανικό αεροπλάνο. Πριν ανέβει ο Μο δυο Γερμανοί σκοποί έστησαν κουβέντα και μεις κρυβόμαστε στους δυο τροχούς. Απομακρύνθηκαν κι έδωσαν την ευκαιρία στο Μουά να κάνει τη δουλειά του. Όταν κατέβηκε ξαναπλησίασαν οι Γερμανοί ενώ ο εκρηκτικός μηχανισμός είχε τεθεί σε λειτουργία. Στη σκέψη μου γεννήθηκε το σχέδιο να τους σφάξουμε αν έμεναν περισσότερο από 10 λεπτά…
Κείνη τη στιγμή όμως τα αεροπλάνα της ΡΑΦ άρχισαν να βομβαρδίζουν το αεροδρόμιο. Ο Πετράκης συνεχίζει την αφήγησή του :
…στους Γερμανούς επικράτησε μεγάλη σύγχυση και μεις επωφεληθήκαμε. Με προφυλάξεις βγήκαμε από το αεροδρόμιο και συγκεντρωθήκαμε κοντά σ’ένα βράχο για να ανασάνουμε. Την ίδια στιγμή οι πρώτες εκρήξεις έσκισαν τη χιτλερική νύχτα. Είχαμε αποσπάσει μια ολυμπιακή νίκη…
Η ανατίναξη του αεροδρομίου Ηρακλείου λίγες μέρες μετά την ανατίναξη του Καστελλίου μαθεύτηκε γρήγορα σ’όλη την Κρήτη και χαλύβδωσε το φρόνημα των αγωνιστών και του λαού για αντίσταση. Οι Γερμανοί αρχίζουν συλλήψεις. Λίγες μέρες αργότερα θα εκτελέσουνε 50 πατριώτες από το Ηράκλειο.
Την επαύριο του σαμποτάζ η ομάδα φιλοξενείται στο χωριό Καρκαδιώτισσα Μονοφατσίου. Από κει φεύγει για τις Γκαγκάλες για να συναντήσει τον Βαφή. Συνεχίζει το δρόμο για το χωριό Κρότος όπου θα’βρισκαν το Μυρογιάννη ή το Θεό (Λαμπράκη Γιάννη), που ήταν άνθρωποι της εμπιστοσύνης και θα τους χρησίμευαν για σύνδεσμοι. Έμειναν πάνω στο βουνό κι ο Πετράκης κατέβηκε στο χωριό του το Απεσωκάρι για να πάρει τρόφιμα. Η μάνα του τον δέχτηκε συγκινημένη :
-Ήρθανε παιδί μου, τα στρατεύματα για να λευτερώσουνε την Ελλάδα ;
-Εμείς, μάνα, είμαστε η εμπροστοφυλακή.
-Με την ευκή μου…
Πάνω στο βουνό κάποιος από την ίδια περιοχή τους έφερε κρασί και τρόφιμα. Όταν κατέβηκε στο χωριό του όμως σκέφτηκε πως έπρεπε να το καταδώσει στους Γερμανούς για να μην υπάρξουν αντίποινα. Έλληνες χωροφύλακες κι ένας λόχος Γερμανών βγήκαν στο βουνό για να τους συλλάβουν. Έγινε μεγάλη μάχη. Σκοτώθηκε ο Λεοστίκ. Ο Πετράκης με το λόρδο Τζέλικο διέφυγαν. Αιχμαλωτίστηκαν τρεις (Μπερζέ, Μο, Σιμπάρ) για να δραπετεύσουν οι δύο αργότερα. Ο αρχηγός της αποστολής Μπερζέ έμεινε αιχμάλωτος μέχρι τέλος του πολέμου.
Στις 23 Ιουνίου ένα καΐκι τους μετέφερε μαζί με τους σαμποτέρ του Καστελλίου και Τυμπακίου και άλλους αγωνιστές στη Μέση Ανατολή. Ο Πετράκης ξανασυναντήθηκε με τον κ. Κανελλόπουλο που τον πρότεινε για προαγωγή.
-Έζησες…Τι θα γίνεις τώρα ; του λέει.
-Άμα νικήσουμε θάμαι πληρωμένος, απαντάει αυτός.
Και νικήσαμε… κλείνει μελαγχολικά ο Πετράκης την μαρτυρία του…
Η περιπέτεια της ανατίναξης του αεροδρομίου Ηρακλείου από τους σαμποτέρ της SAS, είναι αδύνατον να περιγραφεί μέσα στα πλαίσια μιας σύντομης ομιλίας. Οι απλοί άνθρωποι που βοήθησαν την αποστολή, κυρίως κατά την διαφυγή των μελών της στα νότια παράλια, είναι πολλοί και αν τολμήσω να αναφέρω ονόματα μπορεί κάποιοι να ξεχαστούν. Όμως ας μου επιτραπεί να αναφερθώ σε δύο απ’αυτούς.
Τον Εμμανουήλ Ιωσήφ Σταυρακάκη ή Σηφομανόλη από το χωριό Καρκαδιώτισσα, τροφοδότη της αποστολής. Το 1962 όταν επέστρεψαν στην Κρήτη οι σαμποτέρ, πήγαν στο χωριό του, τον βρήκαν και φωτογραφήθηκαν μαζί του. Εκείνη η φωτογραφία στολίζει σήμερα τον τοίχο του σπιτιού των απογόνων του. Οι Γάλλοι του έδωσαν τότε ένα χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων. Φαντάζεται κανείς την αγοραστική αξία 100 δολαρίων το έτος 1962. Ο Σηφομανόλης, βιοπαλαιστής και άνθρωπος του μόχθου, το δίπλωσε και το φύλαξε. Δεν το ξόδεψε. Όταν μετά από χρόνια ξαναγύρισαν οι Γάλλοι και τον επισκέφτηκαν πάλι στο χωριό του, έβγαλε προσεχτικά το εκατοδόλαρο και τους το έδειξε. Για τον Σηφομανόλη αυτό ήταν το δίπλωμα, αυτό και το μετάλλιο της Εθνικής Αντίστασης.
Ο δεύτερος της αναφοράς μου είναι ο Μυρογιάννης. Θα πω την ιστορία του με την φάβα και τις λίρες. Ο Μυρογιάννης ήταν από τον Κρότο. Ένας υπερήφανος Κρητίκαρος που βοήθησε όλες τις αποστολές που προσέγγισαν την παραλία Τρυπητά. Μια παραλία που συχνά χρησιμοποιούσαν οι σύμμαχοι και την είχαν ονομάσει συνθηματικά με τα κεφαλαία γράμματα ΤΙΝ. Μετά την συμπλοκή της ομάδας των σαμποτέρ στα Βασιλικά Ανώγεια, (στην θέση Κολυβά), τον θάνατο του Πιέρ Λεοστίκ, την αιχμαλωσία των Μπερζέ, Μο και Σιμπάρ, ο Κωστής Πετράκης με τον λόρδο Τζέλικο, (οι οποίοι δεν πήραν μέρος στην συμπλοκή γιατί μετά από διαταγή του αρχηγού της αποστολής Μπερζέ είχαν μεταβεί στο χωριό Κρότος να συναντήσουν τον σύνδεσμο), κατέληξαν στο φαράγγι του Άγιου Σάββα στην Τρυπητή, περιμένοντας το σκάφος που θα τους μετέφερε στην Μέση Ανατολή. Στο φαράγγι έμειναν κάμποσες μέρες. Την τροφοδοσία τους ανέλαβε ο Μυρογιάννης. Τους άφηνε λοιπόν κάθε μέρα στην είσοδο του μικρού ναού του Αγίου Σάββα ένα κατσαρόλι με φάβα και λίγα παξιμάδια. Το βραδάκι ερχόταν ο Μυρογιάννης, έπαιρνε το κατσαρόλι και το επέστρεφε πάλι γεμάτο την επομένη ημέρα. Ο Τζέλικο του άφηνε καθημερινά κάτω από το άδειο κατσαρόλι μια χρυσή λίρα. Ο Μυρογιάννης σήκωνε το κατσαρόλι, έβλεπε την λίρα και την μάζευε. Την τελευταία ημέρα που ειδοποίησε ο Κωστής Πετράκης τον Μυρογιάννη ότι απόψε θα φύγομε μόνο να μην ξαναφέρεις φαγητό, μαζί με την φάβα άφησε ο Μυρογιάννης και τις χρυσές λίρες που είχε μαζέψει όλες αυτές τις μέρες.
Αυτοί ήταν ο Σηφομανόλης και ο Μυρογιάννης, αγνοί πατριώτες, κι αυτό ήταν το αληθινό πρόσωπο της Κρητικής Αντίστασης.
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι
Τα σαμποτάζ που οργάνωσε το Συμμαχικό στρατηγείο Μέσης Ανατολής τον Ιούνιο του 1942 των αεροδρομίων του νομού μας έχουν μια μοναδικότητα και δίνουν πρωτιά στο Ηράκλειο. Ήταν τα πρώτα σαμποτάζ εναντίον του Άξονα επί Ελληνικού εδάφους, του αεροδρομίου Ηρακλείου δε καταγράφηκε σαν ένα από τα μεγαλύτερα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Καταστράφηκαν 17 αεροπλάνα, κατ’άλλους ιστορικούς ερευνητές 21, και πολλές αποθήκες καυσίμων. Είχαν όμως και το τίμημά τους. Εκτελέστηκαν 50 πατριώτες στην θέση Ξηροπόταμος Ηρακλείου, όλοι τους επιφανείς Ηρακλειώτες. Την εκτέλεση των 50 πατριωτών πρότειναν στον Γερμανό Διοικητή Κρήτης Αντρέ ο Στρατιωτικός Διοικητής Ηρακλείου Υποστράτηγος Φόλκμαν και ο επικεφαλής της Γερμανικής κατασκοπείας Ταγματάρχης Χάρτμαν με τους συνεργάτες του.
Θα παρουσιάσω από την τελική έκθεση της SOE για την Κρήτη και από το παράρτημα Α που αφορά τις θηριωδίες του εχθρού στο νησί, την παράγραφο με το νούμερο 5 που αναφέρεται στην εκτέλεση των 50 Ηρακλειωτών :
…εκτέλεση 50 ομήρων στο Ηράκλειο, μεταξύ των οποίων ο πρώην Γενικός Διοικητής Κρήτης, ο πρώην Δήμαρχος Ηρακλείου και άλλοι σημαίνοντες την 14η Ιούνη 1942.
-(Αιτιολογία ) : Αντίποινα για την επιδρομή σαμποτάζ από το SBS στα αεροδρόμια Ηρακλείου και του χωριού Καστέλλι επαρχίας Πεδιάδος.
Υπεύθυνοι, ο Στρατηγός της Αεροπορίας ANDRAE, ο Αντ/χης BASSANGE, και ο Λοχαγός LITZENBERGER.
«Το αγιότερο και το τιμιότερο των αγαθών, επί ανθρώπων, είναι η Ελευθερία σε μια ελεύθερη πατρίδα. Και το μεγαλύτερο και το πολυτιμότερο των αγαθών δεν μπορεί να συγκριθεί με το ανεκτίμητο αγαθό της Ελευθερίας. Και δίκαια λογίζεται μεταξύ των εχθρών εκείνος που πρόκειται να σου αφαιρέσει τη Λευτεριά, γιατί πραγματικά είναι ο πιο μεγάλος και ο πιο επικίνδυνος εχθρός. Γι’αυτό και το καθήκον κάθε Έλληνος σήμερα είναι να αγωνιστεί για τη Λευτεριά του, μ’όλη του τη δύναμη, αδιαφορώντας για τις θυσίες και για τη ζωή του ακόμη».
Αυτά είναι τα τελευταία λόγια του συμπολίτη μας Αντωνίου Καστρινάκη, πριν την εκτέλεσή του στη θέση «Ξηροπόταμος», το απόγευμα της επομένης ημέρας του σαμποτάζ, στις 14 Ιουνίου 1942. Λόγια που διέσωσε στο ημερολόγιό του ο Δημήτρης Ηγουμενάκης από τους Αποστόλους Πεδιάδος Ηρακλείου όταν οδηγήθηκε από τους Γερμανούς μαζί με άλλους 16 Ηρακλειώτες αγγαρεία στον τόπο της θυσίας των 50 Ηρώων.
Ο Γάλλος Ταγματάρχης Ζωρζ Μπερζέ, ο ανθυπολοχαγός Κωνσταντίνος Πετράκης ο Άγγλος υπολοχαγός Τζωρτζ Τζέλικο, οι Γάλλοι λοχίες Ζακ Σιμπάρ Ζακ Μουό, και ο νεαρότερος της παρέας δεκανέας Πιερ Λεοστίκ, εκείνη την νύχτα της 13ης Ιουνίου πράγματι αδιαφόρησαν για την ζωή τους προτάσσοντας πρώτη την ιδέα της ελευθερίας. Και έγιναν οι νυχτερινοί τιμωροί της γερμανικής μηχανής που προσπαθούσε να υποτάξει ολόκληρο τον κόσμο.
Σήμερα που εμείς οι εκπαιδευτικοί, σε μια κοινωνία παγκοσμιοποίησης, ψάχνουμε πρότυπα για να οδηγήσουμε τους μαθητές μας στους σωστούς δρόμους της αγωγής, στα πρόσωπα των Μπερζέ, Τζέλικο, Σιμπάρ, Λεοστίκ Μουά και Κωστή Πετράκη συναντούμε αυτό ακριβώς που γυρεύουμε.
Μαζί με την τιμή και την ευγνωμοσύνη που τους αποδίδουμε θα μας επιτρέψουν να χρησιμοποιήσουμε τις μορφές τους σαν φωτεινούς φάρους στον δρόμο της ζωής που έχει να διανύσει ο καθένας, σ’εκείνον τον δρόμο που οι λέξεις ελευθερία, θυσία, αγώνας, παίρνουν την πραγματική τους διάσταση.
Και να τους στείλουμε ένα μήνυμα :
Όχι Κώστα Πετράκη. Μπορεί τα τελευταία σου λόγια λίγο πριν πεθάνεις να ήταν «δεν θέλω να πομείνει ούτε η στάχτη μου σ’αυτόν τον κόσμο».
Όχι Πιερ Λεοστίκ. Μπορεί να σκοτώθηκες στην Κρήτη και να πίκρανες τους δικούς σου ανθρώπους, υπερασπίζοντας πανανθρώπινα ιδανικά.
Όχι Ζωρζ Μπερζέ. Μπορεί να αιχμαλωτίστηκες και να μην πήρες ξανά μέρος σε μάχη μέχρι το τέλος του πολέμου.
Όχι Λόρδε Τζέλικο. Όχι Ζακ Σιμπάρ. Όχι Ζακ Μο.
Εμείς και οι επόμενες γενιές που θα ακολουθήσουν δεν θα σας ξεχάσουμε.
Γιατί δεν θέλουμε να ξαναδιαβάσουμε ποτέ πια επιγραφή όπως αυτή του στρατοπέδου Νταχάου που να λέει ότι «όσοι ξεχνούν το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν».
Το κείμενο βασίζεται στην ομιλία του Γιώργου Καλογεράκη στον επίσημο εορτασμό της επετείου από το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου
Συντάκτης:Γιώργος Καλογεράκης Δάσκαλος
Πηγή:iscreta
